شباهت و تفاوت شقاق و بواسیر یا هموروئید

به منظور بررسی تفاوت شقاق و بواسیر لازم است به بررسی این بیماری ها بپردازیم تا با ماهیت این آنها آشنا شوید.

بیماری بواسیر با نام هموروئید نیز شناخته میشود. منظور از این بیماری اتساع و گشاد شدن عروق مقعدی است. این عارضه در اثر وارد آمدن فشار بیش از اندازه به مقعد ایجاد می شود و همراه با نشانه هایی از جمله درد، سوزش، خارش، خونریزی است و در مراحل پیشرفته تر با زائده های گوشتی بیرون زده از مقعد نمایان می شود.

بیماری شقاق یا همان ترک مقعدی به ایجاد زخمی عمیق و طولی در دیواره مقعدی گفته می شود. این زخم به علت قرار گرفتن در ناحیه ای حساس معمولاً ملتهب و خارش دار است. شقاق نیز بر اثر وارد آمدن فشار زیاد به مقعد ایجاد می شود و علائمی مانند درد، سوزش، خارش، خونریزی و … را ایجاد می کند. حال که با ماهیت این بیماری ها آشنا شدید به بررسی تفاوت شقاق و بواسیر می پردازیم :

تفاوت شقاق و بواسیر

از مهمترین تفاوت های شقاق و بواسیر می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

• نحوه درد : درد ناشی از بواسیر مداوم بوده و فرد در تمام طول روز این درد را احساس می کند. در صورتی که درد ناشی از شقاق مقطعی ولی تیر کشنده است. این درد معمولاً هنگام اجابت مزاج و پس از آن احساس شده و همین امر موجب می شود، فرد از رفتن به دستشویی را به تاخیر اندازد.
• تفاوت در نشانه های ظاهری : همان طور که در عکس بواسیر مشخص است موجب بیرون زدن بافت های گوشتی زائد از مقعد می شود در حالی که شقاق یا فیشر موجب بروز زخمی طولی در دیواره مقعدی می گردد.
• درمان : اغلب موارد شقاق و بواسیر با استفاده از درمان های خانگی قابل رفع است اما درمان بواسیر با روش‌های خانگی قطعی نبوده. در مقابل شقاق به جز مواردی محدود با درمان های خانگی و رعایت برخی نکات قابل رفع است.

شباهت شقاق و بواسیر

تا به حال در رابطه با تفاوت شقاق و بواسیر توضیح دادیم اما خوب است بدانید این دو بیماری بی شباهت به یکدیگر نبوده و علائم و علت هایی مشترکی دارند که موجب شده تشخیص هر دو آنها از یکدیگر برای بیماران به سختی انجام شود. برخی از مهمترین شباهت های این دو بیمار به این شرح است:

• در درجه اول خوب است بدانید هر دوی این بیماری ها در دسته بیماری‌های مقعدی قرار دارند.
• مهمترین علت هر دوی این عارضه وارد آمدن فشار به مقعد در اثر عوامل مختلف است و مهمترین آن یبوست می باشد.
• این بیماری ها علائم مشترکی از جمله درد، خارش، خونریزی، التهاب و سوزش را ایجاد می کنند.

با وجود همه این نکات در صورت که به مبتلا شدن هریک از این بیماریها شک دارید، به نشانه ها و علائم و اکتفا نکنید و به منظور بررسی های بیشتر با پزشک متخصص مشورت کنید. حتی اگر قصد انجام درمان های خانگی برای برطرف کردن این بیماری ها را دارید قبل از انجام هر اقدام با پزشک مشورت کنید. در مواردی انجام درمان های خانگی و سر خود نه تنها به بهبود شرایط کمک نکرده بلکه در تشدید آن نقش دارد.

رژیم مواد غذایی پر فیبر

رژیم مواد غذایی پر فیبر برای پیشگیری و درمان بیماری بواسیر و شقاق

فیبر غذایی یکی از مواد مغذی، مورد نیاز بدن است زیرا که مصرف آن فواید مختلفی از جمله سلامت گوارش، حفظ سلامت قلب، کنترل قند خون، افزایش طول، کاهش حساسیت به خوراکی ها و … را برای بدن به همراه دارد. همچنین یکی از مهمترین فایده این خوراکی پیشگیری از بیمار های رایج مقعدی مثل بواسیر و شقاق است.

فیبر غذایی چیست؟

فیبر غذایی نوعی کربوهیدرات بر پایه گیاهی است. این ماده مغذی بر خلاف سایر کربوهیدرات ها در بدن قابل هضم و جذب نیست و در دستگاه گوارش تجمع می کند. اما با این حال وجود آن به شدت برای تنظیم عملکرد دستگاه گوارش ضروری است. فیبر فواید و تاثیرات جدی برای بدن به همراه دارد و مصرف آن برای همه افراد در تمام گروه های سنی توصیه می شود. از فواید فیبر برای بدن می توانیم به تنظیم فعالیت روده، کاهش وزن، تنظیم قند خون، کنترل کلسترول، کاهش خطر سرطان و … اشاره کنیم.

انواع فیبرها

فیبر به دو دسته زیر تقسیم می شود :

• محلول : این فیبر در آب حل شده و شامل پکتین، صمغ، و موسیلاژ است. این فیبر قابلیت تبدیل به ژل را داشته و به عنوان قوام دهنده عمل می نماید. فیبر محلول با کاهش گلوکز خون و کلسترول کمک می نماید.
• نامحلول : این نوع از فیبر خاصیت هیگروسکوپیک قوی داشته و می تواند مقدار زیادی آب را به خود جذب نماید، از همین روی سرعت عبور مواد از دستگاه گوارش را افزایش خواهد داد. این فیبر حجم مدفوع را افزایش داده و در جلوگیری از یبوست موثر است.

آشنایی با مواد غذایی حاوی فیبر

برخی از مهمترین مواد غذایی حاوی فیبر عبارتند از :-

• آووکادو (10.5 گرم فیبر در هر فنجان)
• گلابی آسیای (5/5 گرم فیبر)
• خانواده‌ی بری‌ها مثل توت‌فرنگی، تمشک، بلوبری و…( در حدود 7 گرم فیبر)
• نارگیل (7 گرم در هر فنجان)
• انجیر (14.6 گرم فیبر محلول و نامحلول)
• کنگر فرنگی (10 گرم فیبر)
• نخود فرنگی (8.6 گرم فیبر در هر فنجان)
• کلم بروکسل (5 گرم)
• شلغم (5 گرم فیبر)
• انواع حبوبات و …..(هر فنجان در حدود 15 گرم)

مقدار مورد نیاز بدن به فیبر

بر طبق اظهارات انجمن قلب آمریکا میزان فیبر در رژیم 2000 کالری در حدود 25 گرم است. البته نیاز روزانه به این ماده مغذی به عواملی مانند سن و جنسیت بستگی دارد. به طور مثال نیاز روزانه زنان زیر 50 سال به فیبر در حدود 21 تا 25 گرم و مردان زیر 50 سال 30 تا 38 گرم است. همچنین کودکان در سنین بین 1 تا 18 سال به 14 تا 31 گرم فیبر در روز نیاز دارند.

فواید فیبر برای پیشگیری و درمان بیماری های بواسیر(هموروئید) و شقاق

یکی از مهمترین اثرات مصرف فیبر بر روی بدن حفظ سلامت دستگاه گوارش و جلوگیری از یبوست است، از آنجایی که فیبر در داخل دستگاه گوارش قابلیت هضم و جذب ندارد، در روده تجمع کرده و مقدار زیادی آب به خود جذب می کند  پس مصرف آن می تواند حجم مدفوع را افزایش دهد، در نتیجه عبور مدفوع حجیم تر و البته نرم تر از دستگاه گوارش مانع آسیب به آن می شود. مهمترین علت بروز بیماری های مقعدی نظیر بواسیر و شقاق ابتلا به یبوست مزمن است زیرا عبور مدفوع سفت می تواند موجب آسیب به انتهای دستگاه گوارش شود. در نتیجه با مصرف کافی فیبر می توان یبوست را کنترل و از بواسیر (هموروئید) و شقاق پیشگیری نمود.

آمادگی و مراحل آزمایش کولونوسکوپی چگونه انجام می شود؟

کولونوسکوپی آزمایشی است که برای تشخیص تغییرات یا ناهنجاری های روده بزرگ و کولون کاربرد دارد. در طول آزمایش کولونوسکوپی، یک لوله طولانی و انعطاف پذیر (کولونوسکوپ) به داخل روده از طریق مقعد وارد می شود. یک دوربین فیلمبرداری کوچک در ابتدای این لوله تعبیه شده که به پزشک اجازه می دهد، داخل روده بزرگ را مشاهده کند.

در صورت لزوم، پولیپ ها یا انواع دیگر بافت های غیر طبیعی در حین کلونوسکوپی از طریق ابزارهای خاص برداشته می شوند. همچنین ممکن است، در طول کلونوسکوپی نمونه های بافتی (بیوپسی) نیز گرفته شوند.

چرا کولونوسکوپی انجام میشود ؟

کولونوسکوپی می تواند به پزشک در کشف دلایل احتمالی درد شکم، خونریزی روده، یبوست مزمن، اسهال مزمن و سایر مشکلات روده کمک کند. همچنینکولونوسکوپی ممکن است برای کشف مشکلات زیر انجام شود.

•  غربالگری سرطان روده بزرگ
• برداشتن هرگونه پولیپ اضافی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ
• خارش مقعد
• کم خونی
• بررسی بیماری های مقعدی مانند هموروئید،شقاق، فیستول و کیست مویی

خطرات انجام کولونوسکوپی

کولونوسکوپی خطرات کمی دارد. به ندرت، عوارض کولونوسکوپی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• واکنش نامطلوب به آرام بخش تزریق شده قبل از کولونوسکوپی.
• خونریزی از محلی که نمونه بافت (بیوپسی) گرفته شده یا پولیپ یا سایر بافت غیر طبیعی برداشته شده است.
• پارگی یا سوراخ شدن دیواره روده بزرگ 

آمادگی برای کولونوسکوپی

قبل از انجام کولونوسکوپی، باید روده بزرگ را خالی کنید. هر گونه مواد باقیمانده در روده ممکن است روند آزمایش را با اختلال مواجه  نماید. برای خالی کردن روده بزرگ، نکات زیر را رعایت نمایید :

• یک روز قبل از آزمایش از مصرف غذاهای جامد بپرهیزید و مصرف آب ساده، چای و قهوه بدون شیر یا خامه، آبگوشت و نوشیدنی های گازدار را جایگزین کنید.
•  از مصرف مایعات قرمز که ممکن است در طول کولونوسکوپی با خون اشتباه گرفته شوند، خودداری کنید.
• پزشک معمولاً  مصرف ملین را توصیه می کند، داروی ملین را می توانید به شکل قرص یا مایع مصرف کنید.
•  در بعضی موارد، ممکن است لازم باشد از تنقیه برای خالی کردن روده بزرگ خود استفاده کنید. این روش به طور کلی در تخلیه روده بزرگ مؤثر است و معمولاً به عنوان یک روش اصلی برای تخلیه روده بزرگ توصیه نمی شود.
• با پزشک در مورد مصرف داروهای خاص خود قبل از کولونوسکوپی مشورت کنید. به خصوص اگر مبتلا به دیابت ، فشار خون بالا یا مشکلات قلبی هستید یا اینکه داروها یا مکمل های حاوی آهن مصرف می کنید. ممکن است لازم باشد دوز داروی خود را تنظیم کنید یا مصرف داروها را به طور موقت متوقف کنید.
• در صورت مصرف آسپرین یا داروهای دیگری، مانند وارفارین (کومدون ، ​​جانتوفین) که خون را رقیق می کنند، یا داروهای قلبی که پلاکت ها را تحت تأثیر قرار میدهند، مانند کلوپیدوگرل (Plavix) نیز به پزشک خود مشورت کنید. ضدانعقادکننده ها برای کاهش خطر لخته شدن خون و یا جلوگیری از سکته مغزی استفاده می شوند. .

مراحل انجام کولونوسکوپی

در حین کولونوسکوپی لباس مخصوصی به بیمار داده می شود. تزریق آرام بخش به کاهش ناراحتی و استرس بیمار کمک خواهد نمود. در مرحله بعد بیمار بر روی تخت دراز می کشد و پزشک لوله کولونوسکوپی را از طریق مقعد وارد روده می کند. این لوله به اندازه کافی طول داشته و به پزشک اجازه می دهد هوا یادی اکسید کربن را در روده بزرگ شما پمپ کند. هوا یا دی اکسید کربن روده بزرگ را باد می کند، که این کار باعث می شود، نمای بهتری از پوشش روده بزرگ روده ایجاد گردد. این کار ممکن است باعث ایجاد احساس گرفتگی شکم یا نیاز به تخلیه روده را در فرد ایجاد کند.

کولونوسکوپ همچنین حاوی یک دوربین فیلمبرداری ریز در ابتدای آن است. دوربین تصاویر را به یک مانیتور خارجی می فرستد تا پزشک بتواند قسمت داخلیروده بزرگ را مورد بررسی قرار دهد. پزشک همچنین می تواند ابزاری را از طریق این کانال وارد کند تا نمونه هایی از بافت گرفته شود (بیوپسی) یا پولیپ ها یا نواحی دیگر از بافت غیر طبیعی را از بین ببرد. کولونوسکوپی به طور معمول حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.

بعد از کولونوسکوپی

پس از کولونوسکوپی، در حدود یک ساعت تا یک روز طول می کشد تا اثرات آرام بخش از بین برود. پس لازم است یک نفر برای همراهی بیمار باشد. اگر پزشک در طول کولونوسکوپی پولیپی را بردارد. ممکن است به شما توصیه کند از رژیم غذایی خاصی پیروی کنید. ممکن است تا چند ساعت پس از این آزمایش احساس نفخ کنید، زیرا  مقداری هوا به روده بزرگ وارد شده است. پیاده روی ممکن است به رفع هرگونه ناراحتی کمک کند.همچنین ممکن است با اولین حرکت روده بعد از کولونوسکوپی، دچار خونریزی شوید و معمولاً جای نگرانی ندارد. اما اگر خونریزی ادامه داشت و دچار درد مداوم در شکم یا تب شدید، لازم است، با پزشک خود مشورت کنید.

نتایج انجام کولونوسکوپی

پزشک شما نتایج مربوط به کولونوسکوپی را بررسی کرده و نتایج را با شما به اشتراک می گذارد.

نتیجه منفی آزمایش

اگر پزشک هیچ ناهنجاری در روده بزرگ پیدا نکند، کولونوسکوپی منفی تلقی می شود. ممکن است پزشک انجام مجدد کولونوسکوپی را در بازه زمانی های مختلفی توصیه کند:

• هر 10 سال ، اگر بیمار ​​در معرض سرطان روده بزرگ باشد.
• هر 5 سال ، اگر بیمار  سابقه ابتلا به پولیپ در مراحل قبلی کولونوسکوپی را داشته باشد.

نتیجه مثبت آزمایش

در صورت یافتن هرگونه پولیپ یا بافت غیر طبیعی در روده بزرگ، کولونوسکوپی مثبت تلقی می شود. اکثر پولیپ ها سرطانی نیستند، اما برخی از آنها ممکن است سرطانی شوند. پولیپهایی که در طول کولونوسکوپی برداشته می شوند، برای آزمایش این که آیا آنها سرطانی، پیش سرطانی یا غیر سرطانی هستند، به آزمایشگاه فرستاده می شوند. بسته به اندازه و تعداد پولیپ ها، ممکن است در آینده نیاز به یک برنامه نظارت دقیق تر داشته باشید. در صورتی که یک یا دو پولیپ کمتر از 0.4 اینچ (1 سانتی متر) داشته باشد، ممکن است پزشک کولونوسکوپی مکرر را در 5 تا 10 سال آینده توصیه کند. در شرایط زیر پزشک انجام کولونوسکوپی دیگری را توصیه می کند:

• بیش از دو پولیپ
• پولیپ بزرگتر از 0.4 اینچ (1 سانتی متر)
• پولیپ هایی که خصوصیات سلولی خاصی دارند و خطر ابتلا به سرطان در آینده را نشان می دهند.
• پولیپ سرطانی

اگر شما پولیپ یا بافت غیر طبیعی دیگری دارید که در طول کولونوسکوپی قابل برداشتن نیست، پزشک شما ممکن است معاینه مکرر را با متخصص گوارش که تخصص خاصی در از بین بردن پولیپ های بزرگ یا جراحی دارد ، توصیه کند.

منبع : کلینیک زارعی

درمان شقاق با جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی مقعد

 درمان شقاق با روش اسفنکتروتومی ، عمل جراحی ساده ای است، که طی آن اسفنکتر برش یا کشش داده می شود. اسفنکتر در واقع همان عضله دایره ای مقعد است که وظیفه کنترل دفع و باز و بسته شدن دریچه مقعد را بر عهده دارد. هدف از جراحی اسفنکترومی درمان شکاف دیواره مقعد یا همان فیشر از طریق کاهش اسپاسم عضله است. این جراحی به عنوان آخرین راه برای درمان این بیماری صورت می گیرد یعنی اگر سایر درمان ها مثل استفاده از رژیم غذایی پرفیبر، مصرف نرم کننده های مدفوع، بوتاکس و … پاسخگوی درمان نباشد، درمان شقاق با جراحی اسفنکتروتومی صورت می پذیرد.

نحوه ی انجام جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی مقعد

برای انجام این روش جراح یک برش کوچک در اسفنکتر داخلی مقعد ایجاد می کند. هدف از این برش این است که فشار اسفنکتر را کاهش دهد زیرا هنگامی که فشار بیش از حد بالا است، شکاف های مقعد قادر به بهبودی نیستند.

این درمان تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام می گیرد و معمولاً نیازی به بستری شدن در بیمارستان نخواهد بود. یعنی بیمار می تواند پس از عمل به خانه بازگردد. پس از عمل حدود شش هفته طول می کشد تا عروق این ناحیه به طور کامل بهبود یابد، اما اکثر افراد قادر به ادامه فعالیت های عادی خود از جمله رفتن به محل کار در عرض یک تا دو هفته پس از عمل جراحی هستند. اغلب افراد پس از این عمل شاهدکاهش درد شقاق مقعد به میزان قابل توجهی هستند اما درد هنگام اجابت مزاج و یا مشاهده خون بر روی دستمال توالت تا چند هفته پس از عمل طبیعی است.

جراحی اسفنکتروتومی بسته

در روش درمان شقاق با روش اسفنکتروتومی بسته یک برش بر روی شیار جانبی زده شده و از آن شیار عضله اسفنکتر یا دریچه را بیرون کشیده و قسمتی از آن را بسته به میزان پیشرفت شقاق مقعد قطع می کنند. انجام این روش جراحی ریسک آسیب به مخاط روده را به همراه داشته از همین روی نیاز به دقت بالایی دارد.

جراحی اسفنکتروتومی باز

این روش مشابه جراحی بسته است با این تفاوت که این بار برش (نیم الی یک سانتی متری) بر روی کانال مقعد زده می شود. در پایان عمل قسمت انتهایی برش را بسته به شرایط بیمار باز گشته و یا می بندند.

خطرات و عوارض جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی مقعد

جراحی شقاق با روش اسفنکتروتومی از روش های موثر در درمان شقاق است اما مانند هر جراحی دیگری سختی های خود را داشته و بدون عوارض نخواهد بود. البته این عوارض برای تمامی افراد ایجاد نمی شود.

• اختلالات دفع مدفوع
• اختلال در کنترل گاز روده
• آبسه مقعدی
• درد
• خونریزی حین عمل که نیاز به بخیه دارد.

با وجود موثر بودن درمان جراحی اسفنکترومی مقعد، این روش به عنوان بهترین روش شناخته نمی شود. چرا که جراحی عوارض و خطرات بسیاری را به همراه دارد و از همین روی به جز در موارد محدود انجام نمی پذیرد. در حال حاضر مدرن ترین و قطعی ترین روش درمان شقاق با لیزر است. زیرا لیزر هیچ یک از معایب جراحی مانند درد، خونریزی، بستری شدن در بیمارستان، پرداخت هزینه های گزاف، احتمال ابتلا بهعفونت و … را به همراه ندارد به علاوه این روش چون هیچ آسیبی به عضله اسفنکتر وارد نمی کند، از بی اختیاری مدفوع نیز جلوگیری خواهد نمود. از همین روی بهترین روش درمان با لیزر شناخته می شود.

مراقبت های پس از درمان شقاق با روش اسفنکتروتومی

معمولاً دوره بهبودی پس از این جراحی در حدود 6 هفته به طول می انجامد، اما اغلب افراد در این دوره می توانند به کار های روزمره خود نیز برسند. در این دوره مشاهده خواهید کرد که درد شقاق به میزان زیادی کاهش یافته است.اما مراقبت از خود در این دوره بسیار حائز اهمیت است زیرا که می تواند در نتیجه درمان تا حد زیادی تاثیرگذار باشد.

برخی از توصیه های مراقبتی پس از درمان شقاق با روش اسفنکتروتومی عبارتند از :

• میزان استراحت در طول روز را افزایش دهید.
• سعی کنید بی‌حرکت نباشید و تا جایی که توان دارید پیاده روی کنید.
• حمام رفتن در دوره نقاهت پس از عمل منعی ندارد اما باید ناحیه مقعد را با حوله نرم خشک کنید.
• مقدار زیادی آب بنوشید.
• رژیم غذایی پر فیبر را فراموش نکنید.
• اگر در معرض یبوست قرار دارید با مشورت پزشک از داروهای نرم کننده و مسهل استفاده نمایید.
• داروهای مسکن را بر طبق نظر پزشک و در ساعات تعیین شده مصرف نمایید.
• استفاده از حمام سیتز پس از این عمل می توان تا حد قابل توجهی در بهبودی موثر باشد.
• برای کاهش فشار وارده به مقعد هنگام دفع از یک چهارپایه کوچک استفاده نمایید.
• به جای استفاده از دستمال توالت معمولی از دستمال های مرطوب استفاده کنید.
• از صابون های بدون بو استفاده نمایید.

مطالب مرتبط:

مقاله شقاق در کلینیک زارعی