آمادگی و مراحل آزمایش کولونوسکوپی چگونه انجام می شود؟

کولونوسکوپی آزمایشی است که برای تشخیص تغییرات یا ناهنجاری های روده بزرگ و کولون کاربرد دارد. در طول آزمایش کولونوسکوپی، یک لوله طولانی و انعطاف پذیر (کولونوسکوپ) به داخل روده از طریق مقعد وارد می شود. یک دوربین فیلمبرداری کوچک در ابتدای این لوله تعبیه شده که به پزشک اجازه می دهد، داخل روده بزرگ را مشاهده کند.

در صورت لزوم، پولیپ ها یا انواع دیگر بافت های غیر طبیعی در حین کلونوسکوپی از طریق ابزارهای خاص برداشته می شوند. همچنین ممکن است، در طول کلونوسکوپی نمونه های بافتی (بیوپسی) نیز گرفته شوند.

چرا کولونوسکوپی انجام میشود ؟

کولونوسکوپی می تواند به پزشک در کشف دلایل احتمالی درد شکم، خونریزی روده، یبوست مزمن، اسهال مزمن و سایر مشکلات روده کمک کند. همچنینکولونوسکوپی ممکن است برای کشف مشکلات زیر انجام شود.

•  غربالگری سرطان روده بزرگ
• برداشتن هرگونه پولیپ اضافی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ
• خارش مقعد
• کم خونی
• بررسی بیماری های مقعدی مانند هموروئید،شقاق، فیستول و کیست مویی

خطرات انجام کولونوسکوپی

کولونوسکوپی خطرات کمی دارد. به ندرت، عوارض کولونوسکوپی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• واکنش نامطلوب به آرام بخش تزریق شده قبل از کولونوسکوپی.
• خونریزی از محلی که نمونه بافت (بیوپسی) گرفته شده یا پولیپ یا سایر بافت غیر طبیعی برداشته شده است.
• پارگی یا سوراخ شدن دیواره روده بزرگ 

آمادگی برای کولونوسکوپی

قبل از انجام کولونوسکوپی، باید روده بزرگ را خالی کنید. هر گونه مواد باقیمانده در روده ممکن است روند آزمایش را با اختلال مواجه  نماید. برای خالی کردن روده بزرگ، نکات زیر را رعایت نمایید :

• یک روز قبل از آزمایش از مصرف غذاهای جامد بپرهیزید و مصرف آب ساده، چای و قهوه بدون شیر یا خامه، آبگوشت و نوشیدنی های گازدار را جایگزین کنید.
•  از مصرف مایعات قرمز که ممکن است در طول کولونوسکوپی با خون اشتباه گرفته شوند، خودداری کنید.
• پزشک معمولاً  مصرف ملین را توصیه می کند، داروی ملین را می توانید به شکل قرص یا مایع مصرف کنید.
•  در بعضی موارد، ممکن است لازم باشد از تنقیه برای خالی کردن روده بزرگ خود استفاده کنید. این روش به طور کلی در تخلیه روده بزرگ مؤثر است و معمولاً به عنوان یک روش اصلی برای تخلیه روده بزرگ توصیه نمی شود.
• با پزشک در مورد مصرف داروهای خاص خود قبل از کولونوسکوپی مشورت کنید. به خصوص اگر مبتلا به دیابت ، فشار خون بالا یا مشکلات قلبی هستید یا اینکه داروها یا مکمل های حاوی آهن مصرف می کنید. ممکن است لازم باشد دوز داروی خود را تنظیم کنید یا مصرف داروها را به طور موقت متوقف کنید.
• در صورت مصرف آسپرین یا داروهای دیگری، مانند وارفارین (کومدون ، ​​جانتوفین) که خون را رقیق می کنند، یا داروهای قلبی که پلاکت ها را تحت تأثیر قرار میدهند، مانند کلوپیدوگرل (Plavix) نیز به پزشک خود مشورت کنید. ضدانعقادکننده ها برای کاهش خطر لخته شدن خون و یا جلوگیری از سکته مغزی استفاده می شوند. .

مراحل انجام کولونوسکوپی

در حین کولونوسکوپی لباس مخصوصی به بیمار داده می شود. تزریق آرام بخش به کاهش ناراحتی و استرس بیمار کمک خواهد نمود. در مرحله بعد بیمار بر روی تخت دراز می کشد و پزشک لوله کولونوسکوپی را از طریق مقعد وارد روده می کند. این لوله به اندازه کافی طول داشته و به پزشک اجازه می دهد هوا یادی اکسید کربن را در روده بزرگ شما پمپ کند. هوا یا دی اکسید کربن روده بزرگ را باد می کند، که این کار باعث می شود، نمای بهتری از پوشش روده بزرگ روده ایجاد گردد. این کار ممکن است باعث ایجاد احساس گرفتگی شکم یا نیاز به تخلیه روده را در فرد ایجاد کند.

کولونوسکوپ همچنین حاوی یک دوربین فیلمبرداری ریز در ابتدای آن است. دوربین تصاویر را به یک مانیتور خارجی می فرستد تا پزشک بتواند قسمت داخلیروده بزرگ را مورد بررسی قرار دهد. پزشک همچنین می تواند ابزاری را از طریق این کانال وارد کند تا نمونه هایی از بافت گرفته شود (بیوپسی) یا پولیپ ها یا نواحی دیگر از بافت غیر طبیعی را از بین ببرد. کولونوسکوپی به طور معمول حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.

بعد از کولونوسکوپی

پس از کولونوسکوپی، در حدود یک ساعت تا یک روز طول می کشد تا اثرات آرام بخش از بین برود. پس لازم است یک نفر برای همراهی بیمار باشد. اگر پزشک در طول کولونوسکوپی پولیپی را بردارد. ممکن است به شما توصیه کند از رژیم غذایی خاصی پیروی کنید. ممکن است تا چند ساعت پس از این آزمایش احساس نفخ کنید، زیرا  مقداری هوا به روده بزرگ وارد شده است. پیاده روی ممکن است به رفع هرگونه ناراحتی کمک کند.همچنین ممکن است با اولین حرکت روده بعد از کولونوسکوپی، دچار خونریزی شوید و معمولاً جای نگرانی ندارد. اما اگر خونریزی ادامه داشت و دچار درد مداوم در شکم یا تب شدید، لازم است، با پزشک خود مشورت کنید.

نتایج انجام کولونوسکوپی

پزشک شما نتایج مربوط به کولونوسکوپی را بررسی کرده و نتایج را با شما به اشتراک می گذارد.

نتیجه منفی آزمایش

اگر پزشک هیچ ناهنجاری در روده بزرگ پیدا نکند، کولونوسکوپی منفی تلقی می شود. ممکن است پزشک انجام مجدد کولونوسکوپی را در بازه زمانی های مختلفی توصیه کند:

• هر 10 سال ، اگر بیمار ​​در معرض سرطان روده بزرگ باشد.
• هر 5 سال ، اگر بیمار  سابقه ابتلا به پولیپ در مراحل قبلی کولونوسکوپی را داشته باشد.

نتیجه مثبت آزمایش

در صورت یافتن هرگونه پولیپ یا بافت غیر طبیعی در روده بزرگ، کولونوسکوپی مثبت تلقی می شود. اکثر پولیپ ها سرطانی نیستند، اما برخی از آنها ممکن است سرطانی شوند. پولیپهایی که در طول کولونوسکوپی برداشته می شوند، برای آزمایش این که آیا آنها سرطانی، پیش سرطانی یا غیر سرطانی هستند، به آزمایشگاه فرستاده می شوند. بسته به اندازه و تعداد پولیپ ها، ممکن است در آینده نیاز به یک برنامه نظارت دقیق تر داشته باشید. در صورتی که یک یا دو پولیپ کمتر از 0.4 اینچ (1 سانتی متر) داشته باشد، ممکن است پزشک کولونوسکوپی مکرر را در 5 تا 10 سال آینده توصیه کند. در شرایط زیر پزشک انجام کولونوسکوپی دیگری را توصیه می کند:

• بیش از دو پولیپ
• پولیپ بزرگتر از 0.4 اینچ (1 سانتی متر)
• پولیپ هایی که خصوصیات سلولی خاصی دارند و خطر ابتلا به سرطان در آینده را نشان می دهند.
• پولیپ سرطانی

اگر شما پولیپ یا بافت غیر طبیعی دیگری دارید که در طول کولونوسکوپی قابل برداشتن نیست، پزشک شما ممکن است معاینه مکرر را با متخصص گوارش که تخصص خاصی در از بین بردن پولیپ های بزرگ یا جراحی دارد ، توصیه کند.

منبع : کلینیک زارعی