آزمایش خون در مدفوع

رنگ مدفوع:زرد،قهوه ای،سبز،سیاه و قرمز.معمولا مدفوع طبیعی دارای رنگ قهوه ای است و با رژیم غذایی رنگ آن تغییر می کند.رژیم غذایی سبزیجات باعث سبز شدن و غذاهای آهن دار به مدفوع رنگ سیاه می دهد.مصرف زیاد هویج نیز باعث رنگ قرمز مدفوع می شود.در یرقان انسدادی رنگ مدفوع خاکستری متمایل به سفید می گردد.در اثر خونریزی در قسمت بالای دستگاه گوارش مثل معده و اثنی عشر مدفوع سیاه قیری شکل می شود.

بوی مدفوع:بوی مدفوع نیز به رژیم غذایی بستگی دارد.در رزیم سبزیجات بوی مدفوع کم شده در صورتی که در رژیم گوشتی به علت ایجاد اندول و اسکاتول مدفوع دارای بوی زننده می باشد.در بیماری های مختلف مانند آنتریت ها،اسهال خونی باسیلر،تیفوئید مدفوع دارای بوی نامطبوع است.مصرف آنتی بیوتیک ها باعث کم شدن بوی مدفوع می گردد.هرگاه مدفوع دارای چربی زیاد باشد بوی ترشیدگی خاصی می دهد.

واکنش مدفوع:واکنش مدفوع نیز با مصرف غذاهای مختلف و رزیم های مختلف فرق می کند.در رژیم گوشتی واکنش مدفوع قلیایی و در رژیم سبزیجات مدفوع و هنگامی که چربی در مدفوع زیاد باشد واکنش اسیدی است.در اشخاص سالم با رزیم معمولی واکنش مدفوع حدود خنثی است.

پیوستگی مدفوع:مدفوع ممکن است با اشکال آبکی،نیمه جامد،فرم دار و سخت دیده شود.در اشخاص سالم مدفوع همیشه فرم دار با طول حدود 20 سانتیمتر و قطر حدود 3 سانتیمتر است.در اسهال های مختلف وبایی و غیر وبایی مدفوع آبکی می شود.به عکس در یبوست ها مدفوع سخت می شود.در کانسر(سرطان) سیگموئید اغلب مدفوع به صورت نازک و باریک از بیمار دفع می گردد.

وجود خون به طور ماکروسکوپی در مدفوع:در صورتی که خون قرمز در مدفوع دیده شود و مدفوع توام با چرک و بلغم باشد بایستی به کولیت های اولسراتیو مشکوک شد.ولی اگر خون قرمز بدون وجود چرک و بلغم در مدفوع شکل دار دیده شود بایستی به ضایعات رکتوم و سیگموئید اندیشید.

در صورتی که خون سیاه و قیری شکل در مدفوع دیده شود بایستی به خونریزی های قسمت فوقانی دستگاه گوارش اندیشید.این حالت را melena گویند.

انگل ها:گاهی به طور ماکروسکوپیک یا با کمک ذره بین انگل هایی در مدفوع قابل تشخیص است.(کرم ها)برای دیدن انگل های میکروسکوپی نیاز به تهیه اسمیر با روش های معمول است.

سیتولوژی مدفوع:

لکوسیت:در اشخاص سالم در مدفوع لکوسیت به ندرت دیده می شود.در اشخاصی که مبتلا به اسهال خونی باسیلی هستند در مدفوع آنها تعداد زیادی PMN وجود دارد.در کولیت اولسراتیو نیز PMN در مدفوع دیده می شود.بایستی دقت شود که این لکوسیت ها با کیست پروتوزوآها اشتباه نشود.

فرق بین لکوسیت ها و کیست آمیب ها از این قرار است که کیست آمیب شفاف و هسته آنها واضح نیست در صورتی که لکوسیت ها واضح و دارای هسته گرد می باشند که کاملا دیده می شود.باید دانست که در اسهال خونی آمیبی بیشتر لکوسیت هایی در مدفوع دیده می شوند از نوع ماکروفاز و منوسیت می باشند و اصولا در اسهال خونی آمیبی تعداد لکوسیت ها در مدفوع کمتر از اسهال خونی باسیلی است.

گلبول های قرمز در مدفوع:در اسهال خونی آمیبی و باسیلی و همچنین بواسیر و سزطان مقعد گلبول قرمز در مدفوع دیده می شود.

کریستال ها:

کریستال های اگزالات کلسیم که بستگی به رژیم غدایی دارد.

کریستال های شارکوت لیدن:لوزی شکل و کشیده بوده که در بیماری های آلرژی دستگاه گوارش در مدفوع دیده می شود.

در کولیت اولسراتیو این کریستال ها در مدفوع مشاهده می شوند.دیگر کریستال های مدفوع فسفات آمونیاکومنیزین است.

تفسیر وجود خون در مدفوع:

در رژیم گوشتی گاهی با اینکه فرد سالم است اما نتیجه آزمایش خون در مدفوع مثبت است.این به دلیل وجود هموگلوبین در گوشت و دفع آن از راه مدفوع است.لذا برای انجام این تست به بیمار دستور داد تا از مصرف زیاده از حد غذاهای گوشتی و سبزیجات برای 3 روزپرهیز نموده و بعد به آزمایشگاه مراجعه نماید(به دلیل دخالت پراکسیدازهای غیر هموگلوبینی در انجام تست).بهترین تست برای بررسی وجود خون در مدفوع تست((گایاک)) می باشد.

خون به 2 صورت در مدفوع وجود دارد:یکی خون تازه که در اسهال خونی باسیلر و آمیبی و هموروئید در مدفوع وجود دارد(دراین حالت RBC در مدفوع دیده می شود).دوم خون هضم شده که مربوط به خون ریزی های قسمت فوقانی گوارش است.این نوع خونریزی ها اگر شدید باشد رنگ مدفوع سیاه و قیری شکل می شود.

نکته:گایاک و سایر آزمایشاتی که برای وجود خون در مدفوع انجام میگیرد در اشخاصی که خونریزی مختصری در لثه دارند مثبت است.پس بایستی مطمئن بود که خون موجود در مدفوع به علت خونریزی لثه یا دندان نیست.

تفسیر پیگمان های صفراوی مدفوع:

بیلی روبین در مدفوع نوزادان دیده می شود.در اسهال های شدید در مدفوع بیلی روبین دیده می شود.بعد از تجویز آنتی بیوتیک ها نیز بیلیروبین در مدفوع دیده می شود.

استرکوبیلین:به طور نرمال در مدفوع وجود دارد و در زردی های انسدادی کامل مقدارش کم شده و گاهی به صفر می رسد.

استرکوبیلینوژن:در مدفوع نرمال دیده می شود.در زردی های همولیتیک مقدارش زیاد شده و در انسداد مجاری صفراوی مقدارش کم می گردد.ضمنا بعد از تجویز آنتی بیوتیک ها و همچنین در مبتلایان به آنمی آپلاستیک مقدارش در مدفوع کم می گردد.

تفسیر چربی در مدفوع:

در بیماری های زیر مقدار چربی مدفوع افزایش می یابد:

نارسایی پانکراس،یرقان انسدادی،بیماری های فیبروکیستیک پانکراس،استئاتوره ایدیوپاتیک،بیماری سیلیاک،بعد از گاسترکتومی توتال،نقص در هضم و جذب چربی ها

خون در مدفوع